/

/

/

/

/

2018-09-04

PRAWO AUTORSKIE

Zagadnienia związane z ochroną praw autorskich w Polsce reguluje ustawa O prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r. wraz z późniejszymi zmianami.
 

PRZEDMIOT I PODMIOT PRAWA AUTORSKIEGO

Przedmiotem prawa autorskiego jest utwór, czyli "każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia" (art. 1 ust. 1).

Ustawa wyróżnia, ze względu na sposób prezentacji utworu:

  • utwór opublikowany – jest to taki "utwór, który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie" (art. 6 ust. 1 pkt. 1),

  • utwór rozpowszechniony – to ten, "który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie" (art. 6 ust. 1 pkt. 3).

Podmiotem prawa autorskiego jest twórca utworu – przepisy mówią, że "prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej" (art. 8 ust. 1).
 

TYPY PRAW AUTORSKICH

  • autorskie prawa osobiste, które "chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem" (art. 16) – prawa niezbywalne i nieograniczone w czasie, tzn. autor nigdy nie może zrzec się swojego autorstwa,

  • autorskie prawa majątkowe – "twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu" (art. 17), są to prawa:

    • zbywalne, tj. twórca może przenieść część swoich praw majątkowych na inną osobę lub instytucję,

    • ograniczone do 70 lat od śmierci autora, w związku z tym dziedziczne.
       

DOZWOLONY UŻYTEK

Zgodnie z ustawą, w ramach dozwolonego użytku:

  • "bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego" (art. 23 ust. 1); oznacza to, iż można wykonać pojedynczą kopię fragmentu lub nawet całego dokumentu, ale tylko i wyłącznie na własne potrzeby.

  • "zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego" (art. 23 ust. 2),

  • "można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej" (art. 34).
     

LICENCJE CREATIVE COMMONS

Creative Commons

Creative Commons Polska

międzynarodowy projekt oferujący darmowe rozwiązania prawne i inne narzędzia służące zarządzaniu przez twórców prawami autorskimi do swoich utworów

Science Commons
Scholar's Copyright Addendum Engine

narzędzie umożliwiające autorom publikacji wzgenerowanie formularza PDF dot. zachowania praw autorskich, który można dołączyć do umowy zawieranej z wydawcą czasopisma

SHERPA/RoMEO

katalog umów między wydawcami a autorami prac;
umożliwia sprawdzenie polityki wydawców wobec autoarchiwizacji prac naukowych przez ich autorów w otwartych archiwach czy też repozytoriach;

wydawcy oznaczeni odpowiednim kolorem, zgodnie z polityką, jaką prowadzą wobec OA:

  • zielony – można archiwizować pre- i post-printy lub wersję wydawcy/PDF

  • niebieski – można autoarchiwizować post-printy

  • żółty – można autoarchiwizować pre-printy

  • biały – autoarchiwizowanie niezezwolone

gdzie:
pre-print – dokument przed procesem recenzji
post-print – dokument po przejściu procesu recenzowania

 

CYTOWANIE CUDZYCH PRAC

Użytkownikom wolno: "przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości" (art. 29 Ustawy). Należy pamiętać, że istnieje obowiązek podania nazwiska autora i źródła, które cytujemy.

Osoba, która naruszy ww. zasadę, podlega odpowiedzialności karnej, zgodnie z art. 115.1 Ustawy: "Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3".
 

PLAGIAT

Plagiatem według definicji z Encyklopedii PWN nazywamy "przywłaszczenie cudzego utworu, pracy naukowej, dzieła artystycznego  itp.; także zapożyczenie z cudzych dzieł podane jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem; według prawa polskiego jest przestępstwem". Plagiat zawsze stanowi naruszenie autorskich praw osobistych.

Można wyróżnić dwa rodzaje plagiatu:

  • plagiat jawny – dosłowne przytoczenie tekstu jako własnego,

  • plagiat ukryty – przekształacenie cudzego utworu z zachowaniem głównego sensu. (zobacz >> pojęcie i rodzaje plagiatu).
     

POLECANE SERWISY PRAWNE

Rządowe Centrum Legislacji (RCL)
serwis zawierający elektroniczny Dziennik Ustaw i Monitor Polski

Internetowy System Aktów Prawnych (isap.sejm.gov.pl)
zawiera opisy bibliograficzne i teksty aktów prawnych opublikowanych w wydawnictwach urzędowych: Dzienniku Ustaw oraz Monitorze Polskim, wydawanych przez Prezesa Rady Ministrów.

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia

Dziennik Ustaw, Monitor Polski, Dzienniki Urzędowe, Dzienniki Unii Europejskiej (portal INFOR.PL)

Prawo autorskie i medialne
Portal Ministerstwa Kultury i Dziedzctwa Narodowego, który oprócz aktualnie obowiązujących przepisów zawiera m.in. orzeczenia sądów polskich w sprawach prawa autorskiego

Prawokultury.pl

SEE ALSO

 

Regulations of collecting personal data in Medical University of Gdańsk

On 27 April 2016 Regulation (EU) 2016/679 of the European Union and of Council came into force. It relates to data processing for natural persons and the freedom of movement of such data. In the light of this and repealing Directive 95/46/EC (General Data Protection Regulation), the Main Library would like to draw your attention to the following:

1. The administrator of your personal data is The Medical University of Gdańsk based in Gdańsk, Marii Skłodowskiej-Curie 3A, 80-210 Gdańsk,

2. The Data Protection Inspector at The Medical University of Gdańsk is Marek Rolewicz (iod@gumed.edu.pl),

3. Your personal data will be processed using the Tricity Libraries IT System (Stanisław Moniuszko Academy of Music, Gdynia Maritime University, Academy of Fine Arts in Gdańsk, Medical University of Gdansk, Gdansk University of Physical Education and Sport, European Solidarity Centre) in order to enable the use of library resources on the basis of art. 6 par. 1 lit. A of the general regulation of personal data of 27 April 2016,

4. Your personal data will not be disclosed to other entities, except for entities authorized under the law, debt collection companies or companies supporting IT services,

5. Your personal data will be kept for a period required by law,

6. You have access to the content of your data and the right to demand its rectification. You have the right to remove data or limit its use. Further you have the right to transfer data and to raise an objection on how your data is processed. You may withdraw your legal consent for the use of your data at any time,

7. You have the right to make a complaint to the Office for Personal Data Protection if your complaint is justified and the administrator is found to be in breach of the general regulation of personal data of 27 April 2016,

8. Providing personal data is voluntary, however, the refusal to provide them may result in the refusal to provide the service.