Z okazji obchodów Tygodnia Otwartego Dostępu w dniach 25-31.10.2021 Biblioteka Główna GUMed prowadziła akcję "Zapytaj mnie o Open Access". W hallu i Czytelni 1 pojawiły się wielkie pomarańczowe koła, które wzbudzały spore zainteresowanie (pomarańczowy jest kolorem międzynarodowego ruchu Open Access). Nowopowstały biblioteczny Zespół ds. Otwartej Nauki odpowiadał na pytania związane z ruchem Open Access, czy szerzej, Otwartą Nauką, która obejmuje szereg zagadnień mogących ułatwić pracę naukową, a jednocześnie uczynić naukę bardziej dostępną. Dla każdego. W jaki sposób?

• plany zarządzania danymi, obecnie wymagane w projektach Narodowego Centrum Nauki i w programie Horizon Europe, pomagają utrzymać wytwarzane dane w porządku, a potem udostępniać je bez barier;
• drapieżni wydawcy potrafią uprzykrzyć życie naukowców. Znając ich sztuczki, możemy zaoszczędzić czas i pieniądze;
• dzięki wolnym licencjom (np. Creative Commons) można korzystać z wiedzy naukowej z całego świata bezpłatnie, a potem także dzielić się swoimi odkryciami;
• programy publikowania otwartego pozwalają publikować w czasopismach Open Access i dotrzeć do większej liczby odbiorców bez ponoszenia kosztów przez autora;
• wybierając odpowiednie repozytorium, możemy dzielić się swoimi publikacjami lub wytworzonymi danymi ze społecznością profesjonalistów, a także korzystać z ich odkryć;
• znając politykę wydawców i mając świadomość praw autora, zwiększamy zasięg naszych publikacji i możemy zyskać wyższe cytowania;
• stosując zasady FAIR sprawiamy, że nasze dane będą zrozumiałe dla innych – dokładnie takie, jakich oczekiwalibyśmy sami;
• przydatne narzędzia pozwolą nam publikować szybciej, opracowywać dane łatwiej i udostępniać swoją pracę szerzej;
• korzystając z Polskiej Platformy Medycznej mamy dostęp do tysięcy publikacji i danych badawczych publikowanych przez naukowców z naszych dziedzin w zasięgu ręki.

Open Access Week to międzynarodowa inicjatywa wspierająca ruch Open Access, której pomysłodawcą jest Sparc Europe. W tym roku hasłem przewodnim tygodnia było "Ma znaczenie, jak otwieramy wiedzę: budując strukturalną równość". W ten sposób organizatorzy chcieli zwrócić uwagę na to, że Otwarta Nauka może przyczynić się do wyrównania szans między naukowcami z krajów o różnym poziomie rozwoju, na każdym etapie kariery naukowej, ale też stanowić jednoczącą siłę w obliczu wielości praktyk naukowych, języków i dyscyplin. Wreszcie nauka powinna być dostępna zarówno dla jej twórców, jak i odbiorców, bez względu na pochodzenie, wiek, sprawność, status społeczny czy religię. W 2021 roku UNESCO wydało rekomendacje dot. Otwartej Nauki, których celem jest uczynienie nauki bardziej sprawiedliwą. 

Chociaż tegoroczny Open Access Week już za nami, to Zespół ds. Otwartej Nauki cały czas chętnie udziela konsultacji. Kontakt mailowy – otwarta.nauka@gumed.edu.pl lub telefoniczny (58 349 10 45).